Panel Genetyczny

Wykonaj to badanie, jeśli:  

• Planujesz dziecko lub jesteś w ciąży
• Pojawiły się u Ciebie problemy z zajściem w ciążę
• Planujesz wykonanie diagnostyki preimplantacyjnej
• Planujesz zabieg wspomaganego rozrodu (in vitro)
• Rozpoznano u Ciebie raka piersi, sutka lub jajnika
• Rozważasz stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej
• Stosujesz antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą
• Stwierdzono u Ciebie typowe lub nietypowe objawy mukowiscydozy
• W Twojej rodzinie występowały zachorowania na nowotwór piersi, sutka, jajnika, prostaty, jelita, nerki, nowotwór brodawkowaty tarczycy lub raka żołądka
• W Twojej rodzinie zdiagnozowano obecność mutacji w genie CFTR
• W Twojej rodzinie występowały zachorowania na choroby kojarzone z hiperhomocysteinemią: zakrzepicę, chorobę niedokrwienną serca, miażdżycę lub udar
• W Twojej rodzinie występowały zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe
• W Twojej rodzinie występowały zachorowania na nowotwór jelita grubego, płuc lub krtani
• Wystąpiły u Ciebie następujące komplikacje w trakcie ciąży: nawracające poronienia, przedwczesne odklejanie się łożyska, stany przedrzucawkowe
• Wystąpiły u Ciebie następujące komplikacje w trakcie ciąży: wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, niska masa urodzeniowa (IUGR), stwierdzenie u płodu /dziecka wad cewy nerwowej, rozszczepu wargi i podniebienia, wad serca
• Stwierdzono u Ciebie lub w Twojej rodzinie wystąpiły incydenty zatorowo-zakrzepowe, przypadki zakrzepicy żylnej oraz tętniczej z wczesnym rozwojem miażdżycy naczyń mózgowych, wieńcowych i obwodowych
• Zdiagnozowano u Ciebie nowotwór piersi, prostaty, jelita, nerki, nowotwór, jajnika, płuc lub krtani, brodawkowaty tarczycy lub raka żołądka
• W Twoim badaniu ogólnym nasienia zdiagnozowano obniżoną liczbę plemników (<15mln/ml), a w badaniu laboratoryjnym podwyższony poziom FSH
• U Twojego partnera / partnerki zdiagnozowano obecność mutacji w genie CFTR
• Zdiagnozowano u Ciebie choroby kojarzone z hiperhomocysteinemią: zakrzepicę, chorobę niedokrwienną serca, miażdżycę lub udar
• Zdiagnozowano u Ciebie hiperhomocysteinemie/homocyteinurię
• Zdiagnozowano u Ciebie mutacje/polimorfizm w genach predysponujących do rozwoju zakrzepicy (trombofilii): genu protrombiny, mutację Leiden lub MHTFR
• Zdiagnozowano u Ciebie nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego takie, jak: miażdżyca, zawał mięśnia sercowego, przerost lewej komory serca, choroba naczyń wieńcowych, udar mózgu lub tętniak aorty brzusznej

Detekcja delecji w rejonie AZF (tylko dla mężczyzn)

Badanie umożliwia wykrycie mikrodelecji w regionach AZF (ang. azoospermia factor) znajdujących się na długim ramieniu chromosomu Y nie możliwych do wykrycia metodami cytogenetycznymi i ustalenie czy niepłodność męska ma podłoże genetyczne.

W rejonie AZF chromosomu Y znajdują się geny kodujące białka zaangażowane w spermatogenezę czyli w proces powstawania plemników. Obecność mikrodelecji w obszarze AZF chromosomu Y powoduje dysfunkcje białek odpowiedzialnych za prawidłową produkcję gamet męskich i stanowi jeden z genetycznych czynników rozwoju niepłodności męskiej. Uznaje się, że około 25% mężczyzn z zaburzeniami niepłodności posiada mikrodelecje w obrębie rejonów AZF chromosomu Y. Mutacje (delecje) w regionach AZF są przyczyną obniżonych parametrów nasienia czyli tzw. azoospermii lub ciężkiej oligospermii, oznaczającej odpowiednio brak lub bardzo niską liczbę plemników w nasieniu. Zmiany w obrębie genu AZF dziedziczone są w linii męskiej.

Detekcja mutacji G20210A w genie Promtrombiny – czynnik II

Badanie polega na wykryciu obecności mutacji G20210A w genie układu krzepnięcia krwi czynnika II – protrombiny.

Obecność mutacji 20210G>A w genie protrombiny związana jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej, wystąpieniem poronień samoistnych i innych patologii ciąży (obumarcia wewnątrzmaciczne). Protrombina jest proenzymem, prekursorem trombiny, przekształcającym fibrynogen w fibrynę (główny składnik skrzepu krwi). Gen kodujący czynnik II układu krzepnięcia krwi znajduje się na chromosomie 11 (11p11-q12). W wyniku mutacji polegającej na zamianie nukleotydu guaniny na adeninę w pozycji 20210 eksonu 14 genu protrombiny dochodzi do 20% wzrostu tego białka w osoczu. Przyczynia się to do wzmożonej aktywności układu krzepnięcia. Mutacja 20210G>A dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący, a częstość jej występowania w populacji kaukaskiej szacuje się na ok 2-3%. Nosiciele jednej zmutowanej kopii genu wykazują ok. 2-3-krotny wzrost zachorowalności na chorobę zakrzepowo-zatorową.

Detekcja mutacji Leiden w genie Proakceleryny – czynnik V

Badanie polega na wykryciu obecności mutacji G1619A [p.Arg506Gln] w genie czynnika V układu krzepnięcia krwi-proakceleryny.

Czynnik V jest jednym z białek biorącym udział w procesie krzepnięcia krwi. Dziedziczona autosomalnie dominująco mutacja czynnika V zwana mutacją Leiden stanowi jedną z najczęstszych genetycznych przyczyn rozwoju chorób zakrzepowo-zatorowych. Mutacja ta jest również przyczyną zwiększonego ryzyka wystąpienia poronień samoistnych jak i innych patologii ciąży (wewnątrzmacicznego obumarcia płodu w III trymestrze ciąży). Gen kodujący czynnik V położony jest na chromosomie 1 (1q21-q25). Zamiana nukleotydu guaniny G na adeninę A w pozycji 1691 eksonu 10 genu czynnika V (ang. Factor V) układu krzepnięcia krwi prowadzi do powstania wariantu Leiden tego białka. Wariant Leiden proakceleryny nie ulega degradacji dokonywanej przez aktywowane białko C (APC), prowadząc do wzrostu poziomu trombiny, a następnie fibryny w osoczu i tym samym zwiększonego ryzyka powstania zakrzepicy. W populacji kaukaskiej częstość występowania mutacji wynosi od 2-13%. Posiadanie jednej kopii zmutowanego genu powoduje 5-10 krotny wzrost ryzyka zachorowania, a w przypadku posiadania obu zmienionych kopii genu proakceleryny ryzyko to wzrasta 30-140 krotnie.

Detekcja 2 mutacji w genie CFTR

Badanie polega na podstawowej analizie mutacji w genie CFTR.

Obejmuje ono dwie najczęściej występujące zmiany w obrębie genu CFTR w populacji polskiej delF508 i dele 2,3 które stanowią ok. 60% wszystkich mutacji. Mutacje w genie CFTR są przyczyną rozwoju mukowiscydozy. Gen CFTR zlokalizowany na chromosomie 7 i koduje białko błonowe tworzące kanał chlorkowy. Mukowiscydoza jest jedną z najczęstszych chorób genetycznych dziedziczącą się w sposób autosomalny recesywny. W populacji polskiej występuję z częstością 1 na 2500 urodzeń. Szerokie spektrum objawów mukowiscydozy jest wywołane produkcją w organizmie zbyt lepkiej wydzieliny we wszystkich narządach posiadających gruczoły śluzowe. Prowadzi to do zmian głównie w obrębie układu oddechowego, pokarmowego i rozrodczego. Zmiany w obrębie układu rozrodczego powodują obustronny brak lub niedrożność nasieniowodów u mężczyzn (CAVD, ang. Congenital Absence of the Vas Deferens), u kobiet natomiast wzrost gęstości śluzu szyjki macicy utrudniając w ten sposób migrację plemników. Szacuje się, że bezobjawowymi nosicielami mutacji w genie CFTR jest w Polsce 1,5 miliona osób. Z tego względu pozytywny wynik badania CFTR u jednego z partnerów jest wskazaniem do wykonania badania u drugiego. Określenie nosicielstwa choroby u par umożliwia przewidywanie ryzyka urodzenia chorego dziecka.

Detekcja polimorfizmu w genie MTHFR

Badanie pozwala określić wariant polimorfizmu C677T genu reduktazy metylenotetrahydrofolianu.

Reduktaza metylenotetrahydrofolianu jest enzymem biorącym udział w metabolizmie kwasu foliowego i homocysteiny. Polimorfizm C677T genu MTHFR wiąże się z obniżeniem aktywności i stabilności enzymu reduktazy metylenotetrahydrofolianu (MTHFR). Prowadzi to do wzrostu homocysteiny w surowicy krwi zwłaszcza w przypadku niedoboru kwasu foliowego w diecie. Hiperhomocysteinemię (>15nmol/ml) uważa się za czynnik ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (zakrzepicy, choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy, udaru), chorób neurodegeneracyjnych, powikłań towarzyszących ciąży (nawracające poronienia, wady cewy nerwowej) oraz wielu nowotworów. Zmiana w genie MTHFR polega na substytucji C/T w pozycji 677 eksonu 4 powodując zamianę aminokwasu alaniny na walinę w cząsteczce enzymu. Wyróżnia się trzy warianty polimorficzne genu MTHFR T/T, C/T, C/C, których częstość występowania w populacji kaukaskiej wynosi odpowiednio: 8%, 40%, 52%. Posiadanie wariantu T/T i C/T wiąże się z obniżoną aktywnością i stabilnością enzymu MTHFR. Nosiciele obu kopii genu TT wykazują najniższą aktywność enzymu MTHFR (spadek aktywności do 30%) i 25% wzrost homocysteiny w surowicy krwi. Ryzyko zachorowania u tych osób wzrasta 2-3-krotnie. W przypadku kobiet z wariantem polimorfizmu C677T genu MTHFR (TT) zalecane jest przyjmowanie kwasu foliowego jeszcze przed okresem planowanej ciąży lub jak najwcześniej po jej rozpoznaniu (5mg dziennie doustnie oraz 25mg witaminyB6) i kontynuacja w czasie ciąży.

Detekcja polimorfizmu w genie ACE

Badanie umożliwia określenie wariantu polimorfizmu insercyjno/delecyjnego genu konwertazy angiontesyny (ACE, ang.angiotensin I converting enzyme).

Posiadanie danego typu polimorfizmu genu ACE kodującego enzym konwertazę angiotensyny wiąże się z predyspozycją do powikłań ciśnienia tętniczego krwi i rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Konwertaza angiotensyny jest enzymem regulującym ciśnienie krwi. Oddziałuje ona na główny układ regulacji ciśnienia krwi czyli tzw. układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA) i aktywuje jeden z jego czynników. Konwertaza (ACE) katalizuje przekształcenie angiotensyny I w angiotensynę II odpowiedzialnej za skurcz naczyń. Polimorfizm genu konwertazy przejawia się obecnością (insercja-I) bądź brakiem (delecja-D) fragmentu DNA o długości 287 par zasad w intronie 16 genu ACE znajdującego się na chromosomie 17. W populacji wyróżnia się trzy możliwe warianty polimorficzne: D/D, I/I, I/D. Polimorfizm D/D (delecyjno/delecyjny) genu ACE wiąże się z 2-krotnym wzrostem poziomu enzymu w tkankach w porównaniu z genotypem II i wskazuje na zwiększone ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Zwiększony poziom enzymu ACE w osoczu poprzez aktywację angiotensyny II może prowadzić do zmiany budowy naczyń i rozwoju miażdżycy. Ponadto istnieje korelacja pomiędzy zwiększonym poziomem enzymu ACE a stężeniem cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Detekcja mutacji w genie NOD2

Badanie polega na oznaczeniu mutacji 3020insC w genie NOD2. Mutacja (3020insC) w genie NOD2 związana jest z predyspozycją do rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wielu nowotworów w tym raka piersi wystepującym w młodym wieku.

Schorzenie Leśniowskiego-Crohna należy do przewlekłych nieswoistych chorób zapalnych jelit. Objawy choroby zależą od lokalizacji, rozległości oraz stopnia zaawansowania zmian w przewodzie pokarmowym i mogą prowadzić do rozwoju raka jelita grubego. Mutacja 3020insC polega na insercji nukleotydu cytozyny w pozycji 3020 w eksonie 11 genu NOD2 znajdującym się na chromosomie 16. Produkt genu NOD2 należy do białek biorących udział w odpowiedzi immunologicznej na zakażenia bakteryjne. Obecność mutacji w genie NOD2 wiąże się z ok. 1,5-krotnym zwiększeniem ryzyka zachorowania na raka piersi , raka jelita grubego, raka jajnika, raka płuc oraz raka krtani.

Detekcja mutacji w genie CHEK2

Badanie polega na wykryciu dwóch mutacji I157T i IVS2+1G>A w genie CHEK2. Mutacje w obrębie genu CHEK2 powodują zwiększenie predyspozycji do zachorowania na szereg chorób nowotworowych: w tym raka piersi, raka jajnika, raka prostaty, raka jelita grubego, raka nerki, raka brodawkowatego tarczycy, rodzinnego raka żołądka.

Gen CHEK2 znajdujący się na chromosomie 22 należy do grupy genów zaangażowanych w naprawę DNA. Produkt genu CHEK2 jest antyonkogenem, którego funkcją jest uniemożliwienie wejścia komórek z uszkodzonym DNA w fazę cyklu komórkowego. Mutacje w genie CHEK2 prowadzą do zaburzenia funkcji antyonkogennych białka CHEK2, przez co mogą indukować procesy nowotworzenia. W populacji polskiej najczęściej występujące mutacje w genie CHEK2 to I157T i IVS2+1G>A z częstością występowania wynoszącą odpowiednio 4,8% i 0,5%[1]. Mutacja 470T>C [p.I157T] polega na zamianie nukleotydu T na C w eksonie 3 genu CHEK2, prowadząc do zmiany aminokwasu izoleucyny na treoninę. Konsekwencją mutacji IVS2+1G >A w intronie 2 genu CHEK2 jest powstanie nieprawidłowego produktu wskutek błędnego splicingu (wycięcia intronów). Wystąpienie mutacji w genie CHEK2 zwiększa ok. 2-7-krotnie ryzyko zachorowania na raka piersi. Wyższe ryzyko występuje w rodzinach z rakami piersi wśród krewnych. Mutacje w obrębie genu CHEK2 wiążą się także z ok. 2-krotnie podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka prostaty, nerek, tarczycy oraz jelita grubego, rodzinnego raka żołądka. [2,3]. Nosiciele mutacji w genie CHEK2 wykazują 2-krotnie większe ryzyko rozwoju raka piersi w drugim sutku a także ok 2-krotnie większe ryzyko nawrotu choroby.

Detekcja mutacji w genie BRCA1

Badanie polega na identyfikacji trzech mutacji w genie BRCA1: 5382insC, C61G, 185delAG.

Obecność mutacji w genie BRCA1 wskazuje na dziedziczną predyspozycję do zachorowań na raka piersi i jajnika. Rak piersi jest najczęstszym nowotworem występującym u kobiet. Ryzyko zachorowania na ten nowotwór wynosi 10%. Rak jajnika jest szóstym najczęściej występującym nowotworem z ryzykiem zachorowania wynoszącym 2%. U większości polskich pacjentów z rakiem piersi i/ lub jajnika wykrywa się mutacje w genie BRCA1: 5382insC, C61G. Inną powtarzającą się mutacją wśród osób ze zdiagnozowanym nowotworem jest: 185delAG. Częstość występowania mutacji zmienia się w zależności od regionu geograficznego Polski. Produkt genu BRCA1 jest białkiem biorącym udział w procesie naprawy uszkodzonego DNA i pełni ważną funkcję w kontroli podziałów komórkowych. Mutacje w genie BRCA1 prowadzą do zaburzeń cyklu komórkowego, czego konsekwencją jest destabilizacja genomu, mogąca prowadzić do procesu nowotworzenia. Wystąpienie mutacji w genie BRCA1 zwiększa do 65% ryzyko zachorowania na raka piersi i do 39% na raka jajnika. Mutacje w genie BRCA1 dziedziczą się w sposób autosomalny dominujący. Raki piersi i jajnika, u którego podłoża leżą mutacje w genie BRCA1 wykazują charakterystyczne cechy kliniczne. Dotyczy to średniego wieku diagnozowania choroby, który zwykle dla raków piersi występuje w okresie przedmenopauzalnym. W około 18-32% przypadków stwierdza się jego obustronne występowanie oraz szybkie tempo wzrostu. Wykrycie raków jajnika BRCA1 zależnych następuje w późnym stadium jego zaawansowania (III°/IV° według FIGO).