Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) inaczej zakrzepica żył głębokich jest schorzeniem, w którym dochodzi do powstania zakrzepu w układzie żył głębokich. Jednym z powikłań choroby jest zator tętnicy płucnej.
Główną przyczyną powstania choroby są zaburzenia krzepliwości krwi. W Polsce co roku około 50 tys osób zapada na to schorzenie a u 20 tys z nich dochodzi do powikłań i rozwoju zatoru tętnicy płucnej.
Czynniki ryzyka
- wiek >40 lat
- długotrwałe unieruchomienie
- udar mózgu z porażeniem lub znacznym niedowładem kończyn
- przebyta ŻchZZ
- nowotwory złośliwe i leczenie przeciwnowotworowe
- duże zabiegi operacyjne (szczególnie w obrębie kończyn dolnych, miednicy i jamy brzusznej)
- urazy (zwłaszcza złamania miednicy, bliższego odcinka kości udowej i innych kości długich kończyn dolnych)
- otyłość
- żylaki kończyn dolnych
- niewydolność serca III i IV klasy NYHA
- obecność cewnika w dużych żyłach
- ciąża i połóg, stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej
- obecność przeciwciał antyfosfolipidowych
- choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Podłoże genetyczne
Posiadanie mutacji w/w genach wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju choroby. W przypadku mutacji typu Leiden genu czynnika V posiadanie obu kopii zmutowanego genu prowadzi do 30-140-krotnego wzrostu zachorowania.